Skąd się biorą emocje?

Często mówimy: zdenerwowała mnie ta sytuacja, to mnie zasmuciło, a tamto sprawiło radość, czyżby więc emocje brały się z zewnątrz, od świata i ludzi?

Nic bardziej mylnego. To my tworzymy własne emocje, nie pochodzą one z żadnych sytuacji zewnętrznych,  od żadnego człowieka, nikt ich nie powoduje oprócz nas samych. Dokładniej, emocje pochodzą wprost z naszych myśli, z przekonań i postaw. Pokaże to na prostym przykładnie z codziennego życia: załóżmy, że umówiłaś się w restauracji na spotkanie z przyjaciółką, czekasz na nią już przeszło 20 minut, a jej ciągle nie ma, co czujesz? Złość, smutek, lęk, poirytowanie? Jeśli pojawia się złość lub poirytowanie to prawdopodobnie pomyślałaś, że przyjaciółka zapomniała o spotkaniu, gdy jednak bardziej się martwisz i boisz o nią, to myślisz o możliwym wypadku, który mógł się jej przytrafić. Zauważ, że sytuacja (czekanie na przyjaciółkę) nie zmienia się, a emocje jak najbardziej w zależności od tego co sobie pomyśleliśmy. Bo to nie fakty powodują nasze zdenerwowanie, lecz nasze przekonania o nich. 

Wniosek nasuwa się sam, skoro to my tworzymy wszystkie nasze emocje, my sami też możemy przestać to robić, gdy dane emocje przeszkadzają nam w życiu. Gdy poznamy mechanizm powstawania emocji, okazuje się, że to my mamy nad nimi kontrolę. To jest najważniejsze, zdać sobie sprawę, że to nie emocje sterują nami, tylko my emocjami. Żadna emocja nie bierze się z nikąd, sama też nie ma prawa utrzymać się dłużej, jeśli nie podtrzymujemy jej myśleniem o niej.

Na tę samą sytuację  różni ludzie mogą zareagować zupełnie odmiennymi emocjami. Na przykład utrata pracy, dla jednego będzie tragedią życiową prowadzącą do załamania, a dla innego, okazją do znalezienia sobie o wiele lepszej i ciekawszej pracy, przez co zamiast smutku i rozczarowania, pojawiają się takie emocje jak podekscytowanie i ciekawość. A tajemnica ich nastawienia nie tkwi w „optymistycznej osobowości”, ale w sposobie myślenia dopuszczającym więcej możliwości i rożne emocje.

Bo problem z emocjami jest wtedy, gdy tendencyjnie reagujemy na sytuację, gdy np. pierwszą emocją na jakiekolwiek zmiany w życiu jest lęk, i nie dopuszczamy do siebie innych alternatyw.

Ludzie często nie panują nad swoimi emocjami, bo uważają, że magiczne „coś”, „to”  powoduje w nich radość czy smutek. Są przekonani, że zdenerwowali się przez kogoś, jakąś rzecz czy sytuację, a nie przez swoje nastawienie i przekonania. I zamiast popracować nad zmianą myślenia, chcą zmieniać innych lub kontrolować sytuację wokół siebie. A to właśnie jest niemożliwe, i choć większość ludzi twierdzi, że siebie zmienić nie może, to uparcie próbują zmienić innych.

Trudno jest wziąć odpowiedzialność za własne emocje, o wiele łatwej powiedzieć sobie i światu: „to przez niego jestem nerwowa, to szefowa doprowadza mnie do szału itd.” A tak naprawdę to my sami się niepokoimy ( a nie sytuacja nas niepokoi), i sami też doprowadzamy do wściekłości i wszystkich innych uczuć, a emocje są często naszym osobistym wyborem. 

Anna Sosinowska

____________

Anna Sosinowska – Psycholog, mediator rodzinny, terapeuta. Psychologię ukończyła na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, pracowała na oddziałach onkologicznym oraz psychiatrycznym. Obecnie pracuje w Poradni Zdrowia Psychicznego w Bytomiu, prowadzi również Poradnię Psychologiczną, a od 2010 roku  pisze artykuły i porady psychologiczne dla gazet i wortali internetowych. 

W swojej pracy oprócz diagnostyki, terapii i poradnictwa psychologicznego, zajmuje się także psychologią menedżerską, a wśród swoich zainteresowań wymienia między innymi psychopatologię ekspresji, w ramach której prowadzi badania rysunków dzieci oraz pacjentów chorujących na schizofrenię.