Kofeina jest łagodnym alkaloidem występującym w niektórych roślinach. Można ją znaleźć w ziarnach kawy, liściach herbaty, ziarnach kakao. Kofeina dodawana jest do napojów batonów energetycznych. Sprzedawana jest w postaci kapsułek, tabletek, jako suplement diety. Kofeina nie ma wartości odżywczej.
Ludzie spożywali pokarmy z kofeiną przez tysiące lat, najpierw żuli liście i nasiona, a później wypijali gotowany płyn. Kawa, która została sprowadzona do Europy z Bliskiego wschodu w XVII wieku szybko stała się popularnym napojem. Kawa w kawiarniach zaczęła pojawiać się w Londynie w połowie XVII wieku. Niemiecki chemik w 1819 roku wyodrębnił kofeinę z jej źródeł. Kofeina występuje naturalnie w wyrobach sporządzonych z kawy, kakao, a także dodawana jest do napojów energetycznych i wielu innych produktów
Kofeina to najczęściej stosowany środek psychoaktywny na świecie. Do efektów, jakie kawa wywiera na organizm człowieka należy zaliczyć:
– przyspieszenie akcji serca
– chwilowe zwiększenie ciśnienie krwi
– zwiększenie wydalania moczu
– rozluźnia komórki mięśni gładkich w drogach oddechowych
– sprzyja uwalnianiu kwasów tłuszczowych i glicerolu z komórek tłuszczowych
– łatwo przechodzi przez barierę krew-mózg, powoduje zmiany neurotransmiterów w mózgu.
– przenika do mleka matki
– poprawia pamięć krótkotrwałą, zdolność do koncentracji
– zwiększa indywidualne zdolności do wysiłku fizycznego
– przyspiesza czas reakcji
Powyższe efekty osiągane są równocześnie z działaniami niepożądanymi. Nie łatwo oderwać się od nałogu kofeinowego. Działanie kofeiny jest krótkotrwałe Spożywanie większych ilości kofeiny nie powoduje zwiększenia jej działania. Kofeina nie zastępuje potrzeby odpoczynku i snu. Odstawienie kofeiny może powodować drażliwość, zmęczenie, senność, obniżoną zdolność do koncentracji, łagodną depresję. U osób spożywających ponad 500mg kawy na dzień może rozwinąć się syndrom zwany coffeinizmem. Syndrom ten może obawiać się niepokojem, drażliwością, nerwowością, drżeniem mięśni, bólami głowy, niemożnością zaśnięcia.
Spożycie kawy na poziomie 300-400 mg 3-4 filiżanki kawy jest bezpieczne. Spożywanie produktów z kofeiną nie jest zabronione kobietom w ciąży, lecz należy zachować umiar minimum do 2 słabych kaw. Kofeina w organizmie kobiet w ciąży, a także osób z dolegliwościami wątrobowymi pozostaje dłużej. Osoby te powinny ograniczać spożycie kawy. Kofeina u kobiety karmiącej przenika do mleka matki, mimo to nie stwierdzono negatywnych skutków, po za tym, że dziecko może być niespokojne i mieć problemy ze snem. Sportowcy, którzy uprawiają sport zawodowo, muszą mieć na uwadze, żeby nie przekraczać 4 filiżanek kawy na dzień. Taka ilość kawy może powodować stężenie kofeiny w moczu na poziomie 12mg/ml.Taki poziom kofeiny dyskwalifikuje z zawodów.
Arkadiusz Tuwalski
